SỎI ĐƯỜNG MẬT: BỆNH LÝ PHỔ BIẾN VÀ NHỮNG NGUY CƠ KHÔNG NÊN CHỦ QUAN
(Bệnh viện Đa khoa Bình Thuận – Khoa Ngoại Tổng hợp)
Sỏi đường mật là bệnh lý gan mật khá phổ biến ở Việt Nam. Nếu không được phát hiện và xử trí đúng cách, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Dưới đây là những thông tin cần thiết dành cho cộng đồng.
-
Sỏi đường mật là gì?
Sỏi đường mật là sự hình thành sỏi trong hệ thống dẫn mật, gồm đường mật trong gan và đường mật ngoài gan. Nguyên nhân thường gặp gồm ứ đọng mật, nhiễm trùng, nhiễm ký sinh trùng, hẹp đường mật hoặc viêm kéo dài [1,2].
-
Triệu chứng nhận biết
Các triệu chứng thường gặp gồm:
• Đau hạ sườn phải hoặc thượng vị
• Sốt, có thể kèm rét run
• Vàng da – vàng mắt
• Ngứa, nước tiểu sẫm màu, phân bạc màu
• Buồn nôn, khó tiêu Tam chứng Charcot (đau bụng – sốt – vàng da) là dấu hiệu cảnh báo viêm đường mật cấp [3,4].
-
Các biến chứng nguy hiểm
Nếu không điều trị kịp thời, sỏi đường mật có thể gây:
• Viêm đường mật cấp → có thể dẫn đến nhiễm trùng huyết
• Áp-xe gan • Viêm tụy cấp do sỏi rơi xuống bóng Vater
• Xơ gan do tắc mật kéo dài
• Ung thư đường mật trong trường hợp viêm mạn tính [5,6].
-
Chẩn đoán sỏi đường mật
Tại Bệnh viện Đa khoa Bình Thuận, các phương tiện chẩn đoán đang được triển khai gồm:
• Siêu âm bụng – phát hiện sỏi và đánh giá dãn đường mật
• CT scan bụng – khảo sát biến chứng
• MRI (MRCP) – đánh giá toàn diện cây đường mật khi cần
• Xét nghiệm máu – men gan, bilirubin, bạch cầu [4,5]
-
Điều trị sỏi đường mật tại Khoa Ngoại Tổng hợp
• Điều trị nội khoa Áp dụng trong trường hợp viêm đường mật: kháng sinh, giảm đau, bù dịch, hỗ trợ gan mật và theo dõi sát [5].
• Phẫu thuật lấy sỏi đường mật Khoa Ngoại Tổng hợp thực hiện:
• Phẫu thuật nội soi lấy sỏi ống mật chủ trong các trường hợp phù hợp giải phẫu
• Phẫu thuật mở đối với sỏi phức tạp, nhiều viên, tái phát hoặc kèm hẹp đường mật [1,2].
• Dẫn lưu đường mật Áp dụng khi nhiễm trùng nặng hoặc đường mật tắc hoàn toàn, giúp giải áp trước khi điều trị triệt để [6].
6. Phòng ngừa sỏi đường mật
• Uống đủ nước
• Ăn nhiều rau xanh, hạn chế mỡ động vật
• Tẩy giun định kỳ
• Điều trị sớm các bệnh lý nhiễm trùng đường mật
• Khám sức khỏe định kỳ [4,5]
Tài liệu tham khảo 1. Lillemoe KD, Pitt HA. Disorders of the biliary tract. In: Sabiston Textbook of Surgery: The Biological Basis of Modern Surgical Practice. 20th ed. Philadelphia: Elsevier; 2017. 2. Brunicardi FC, Andersen DK, Billiar TR, et al. Schwartz’s Principles of Surgery. 11th ed. New York: McGraw-Hill Education; 2019. 3. Baron TH, Wong Kee Song LM, Zielinski MD. Acute cholangitis. In: UpToDate. Waltham, MA: UpToDate Inc. 4. Feldman M, Friedman LS, Brandt LJ, et al. Disorders of the gallbladder and bile ducts. In: Harrison’s Principles of Internal Medicine. 20th ed. New York: McGraw-Hill Education; 2018. 5. Baron TH, Mergener K. Choledocholithiasis and cholangitis: Evaluation, diagnosis and management. In: UpToDate. Waltham, MA: UpToDate Inc. 6. Asian Pacific Association for the Study of the Liver (APASL). APASL Guidelines for the management of acute cholangitis. Hepatology International.
[KHOA: NGOẠI TỔNG QUÁT]