PHÒNG NGỪA UNG THƯ GAN
Người viết: CK1ĐD Bùi Thế Huy
Ung thư gan hiện đang là một trong những bệnh ung thư gây tử vong cao nhất tại Việt Nam và có chiều hướng gia tăng nhanh trong những năm gần đây. Việt Nam luôn nằm trong nhóm các quốc gia có tỷ lệ mắc ung thư gan cao nhất thế giới, chủ yếu do tỷ lệ nhiễm viêm gan B và viêm gan C trong cộng đồng còn lớn, kết hợp với thói quen uống rượu bia phổ biến và tỷ lệ béo phì, gan nhiễm mỡ ngày càng tăng. Theo ghi nhận dịch tễ, mỗi năm nước ta có khoảng hàng chục nghìn ca mắc mới và số ca tử vong gần tương đương số ca mắc, cho thấy bệnh thường được phát hiện muộn, khi đó việc điều trị trở nên khó khăn và hiệu quả thấp. Một phần nguyên nhân của tình trạng chẩn đoán muộn là do ung thư gan giai đoạn đầu thường không có triệu chứng rõ rệt, khiến người bệnh chủ quan hoặc chỉ đi khám khi xuất hiện các dấu hiệu nặng như đau hạ sườn phải, vàng da, mệt mỏi kéo dài. Ngoài ra, việc tiếp xúc lâu dài với thực phẩm bị mốc chứa độc tố aflatoxin, thuốc lá, rượu bia, cùng với sự hạn chế trong thói quen khám sức khỏe định kỳ, càng làm nguy cơ ung thư gan ở Việt Nam thêm nghiêm trọng.
Để phòng ngừa ung thư gan một cách hiệu quả, chìa khóa quan trọng nhất là kiểm soát các yếu tố nguy cơ. Trước hết, tiêm vắc xin viêm gan B là biện pháp đơn giản nhưng mang lại hiệu quả cao, giúp giảm đáng kể nguy cơ tiến triển thành viêm gan mạn tính và ung thư gan. Những người đã mắc viêm gan B hoặc C cần theo dõi và điều trị theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa nhằm giảm tổn thương tế bào gan và ngăn ngừa biến chứng xơ gan. Bên cạnh đó, hạn chế rượu bia là một giải pháp thiết yếu vì uống rượu lâu dài gây xơ gan – yếu tố nguy cơ trực tiếp của ung thư gan. Người dân cũng cần lưu ý tránh sử dụng thực phẩm bị mốc, đặc biệt là ngô, lạc, đậu và các thực phẩm khô dự trữ lâu ngày, vì độc tố aflatoxin trong các thực phẩm này là chất gây ung thư gan mạnh. Duy trì lối sống lành mạnh thông qua việc kiểm soát cân nặng, ăn uống điều độ, tăng cường rau xanh và trái cây, tập thể dục đều đặn sẽ giúp ngăn ngừa gan nhiễm mỡ – một yếu tố nguy cơ đang ngày càng phổ biến ở người Việt. Đồng thời, không hút thuốc lá và hạn chế tiếp xúc với hóa chất độc hại cũng đóng vai trò quan trọng. Cuối cùng, đối với những người thuộc nhóm nguy cơ cao như người bị viêm gan B/C, người có xơ gan hoặc uống rượu kéo dài, việc tầm soát ung thư gan định kỳ bằng siêu âm và xét nghiệm AFP mỗi 6 tháng là rất cần thiết để phát hiện sớm, giúp điều trị hiệu quả hơn và giảm nguy cơ tử vong.
Nguồn:
-
Tổng quan xu hướng mắc và tử vong do ung thư gan ở Việt Nam và châu Á giai đoạn 2013–2023; phân tích các yếu tố nguy cơ (ví dụ viêm gan B/C, aflatoxin, lối sống, môi trường).
-
Bài viết về thực trạng bệnh lý gan (viêm gan virus, xơ gan, ung thư), thiếu sót trong sàng lọc, tầm soát và đề xuất chiến lược toàn diện: sàng lọc, tiêm chủng, điều trị, giáo dục cộng đồng.
-
Đánh giá và dự báo gánh nặng bệnh gan do viêm gan B, xơ gan và ung thư gan (HCC) tại Việt Nam đến năm 2025. Cho thấy rõ tầm quan trọng của tiêm vắc xin và kiểm soát HBV.
[KHOA: UNG BƯỚU]